Wat waren de ontwikkelingen?
Financiële ontwikkelingen jeugdzorg
De uitgaven voor ambulante jeugdzorg stijgen al jaren. Binnen de samenwerking in de regio Zuidoost Utrecht en lokaal binnen de gemeente zette de gemeente de eerste stappen op een verdiepende analyse van deze stijging. De gemeente ziet dat niet zozeer het aantal jeugdigen stijgt, maar de complexiteit en daarmee de intensiteit en duur van trajecten is verhoogd. Op basis van deze analyses wordt onderzocht of en hoe de uitgaven beter beheerst kunnen worden, zonder dat het uitgangspunt van passende zorg tekort wordt gedaan. Hierbij wordt ook aangesloten bij de uitgangspunten vanuit de Hervormingsagenda jeugd.
Naast de verhoogde uitgaven voor de ambulante zorg, maakten meer kinderen gebruik van een vorm van essentiële functies (hoog specialistische jeugdhulp met verblijf). De gemeente heeft deze kinderen in beeld en het is bekend waarom de plaatsing nodig was. De zorg vanuit de essentiële functies is belangrijk voor een kleine groep kinderen en gezinnen met complexe problemen waarbij de veiligheid en/of de ontwikkeling van deze kinderen in gevaar is. Het gaat om een klein aantal kinderen en één kind meer of minder maakt een groot verschil voor de uitgaven van de gemeente.
Hervormingsagenda Jeugd
Vanuit de beweging naar de voorkant zoals opgenomen in de Hervormingsagenda Jeugd, belegde de gemeenteraad de inzet van de praktijkondersteuner (POH) GGZ Jeugd en de opvoedondersteuning na een evaluatie structureel bij de Stichting Sociale Dorpsteams. Als uitvoering hiervan sloot de gemeente voor een periode van vier jaar een samenwerkingsovereenkomst over de inzet van de POH GGZ Jeugd met alle huisartspraktijken en de Stichting Sociale Dorpsteams. Ook contracteerde de gemeente de Stichting Buurtgezinnen voor informele gezinszorg.
Ontwikkelingen jeugdbescherming en jeugdreclassering
Er heeft een verschuiving plaatsgevonden in de begeleiding voor jeugdigen en gezinnen waarbij de veiligheid in het geding is en er (nog) geen dwangmaatregel is. De Stichting Sociale Dorpsteams nam de begeleiding over van Samen Veilig Midden-Nederland (SVMN). Daarnaast deden de Sociale Dorpsteams ook de (meeste) onderzoeken na meldingen bij Veilig Thuis.
Het Rijk en de VNG bereikten een akkoord over een landelijk tarief voor de uitvoering van jeugdbescherming en de jeugdreclassering. Het Rijk draagt vanaf 2024 structureel landelijk een bedrag van 30 miljoen euro bij om de nieuwe tarifering te bekostigen.
Wet aanpak meervoudige problematiek sociaal domein (Wams)
De invoering van de Wet aanpak meervoudige problematiek sociaal domein werd wederom door het Rijk uitgesteld.
Afschaffen abonnementstarief Wmo
De invoering van de inkomensafhankelijke eigen bijdrage Wmo werd door het Rijk opgeschoven naar 1 januari 2027. De belangrijkste reden hiervoor is dat de parlementaire behandeling in de tijd is opgeschoven als gevolg van de verwerking van het advies van de Raad van State.
Participatiewet
In 2024 is het Wetsvoorstel Participatiewet in balans aangeboden aan de Tweede Kamer. Het Wetsvoorstel treedt waarschijnlijk (gedeeltelijk) in juli 2025 in werking. Het Wetsvoorstel Participatiewet in Balans biedt gemeenten meer mogelijkheden voor maatwerk, versoepelen van strikte regels en dragen bij aan een meer menselijk aanpak.
Inkoopkoers Wmo en Jeugd Zuid Oost Utrecht
De gemeenteraad werd in een regionale raadinformatieavond geïnformeerd en stelde daarna de uitgangspunten en ontwikkelrichtingen vast voor de regionale inkoop van Jeugdhulp en Wmo. Met de inkoop van nieuwe contracten voor Jeugdhulp en Wmo-begeleiding vanaf 2027 wordt beoogd dat er voor inwoners passende hulp en ondersteuning wordt geboden binnen budgettaire kaders die doelmatig, integraal en zo thuis mogelijk wordt ingezet en gericht is op het bevorderen van de zelfredzaamheid.
Werk en inkomen
In 2024 waren de strategische kader werk en inkomen 2024-2027 uitgangspunt voor het uitvoeren van beleid. In 2024 heeft de gemeente samen met de deelnemende gemeenten aan de Gemeenschappelijke regeling Regionale Dienst Werk en Inkomen (RDWI) besloten de Individuele inkomenstoeslag automatisch uit te keren aan rechthebbenden.
Strategische kader werk en inkomen 2024-2027
In 2024 startten twee regionale projecten als uitwerking van de ambities van de strategische kaders. In het project ‘toekomstvisie’ wordt onderzocht hoe we in de regio Zuid Oost Utrecht (Bunnik, De Bilt, Utrechtse Heuvelrug, Wijk bij Duurstede en Zeist), de BIGA en de Regionale Sociale Dienst (RSD) een optimale dienstverlening op het gebied van werk kunnen realiseren. Het project ‘innovatietafels’ heeft tot doel te leren en innoveren op projecten gericht op toeleiding naar werk binnen de Regio Zuid Oost Utrecht.
Minimabeleid
In 2024 stelde de gemeente de beleidsnota: Samen verder vast. De gemeente zet in op meer maatwerk voor minima en sloot zich aan bij de Nederlandse Schuldhulproute. De gemeente verbeterde de toegankelijkheid en communicatie over minimaregelingen.
Wmo-voorspelmodel
De begroting 2024 werd gebaseerd op het door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) ontwikkelde Wmo-voorspelmodel. Bij de eerste bestuursrapportage 2024 is de begroting op basis van de realisatiecijfers 2023 met € 712.000 naar beneden bijgesteld. Hoewel nu sprake is van een overschrijding blijken de uitgaven voor Wmo-voorzieningen echter lager dan de voorspellingen uit dit model.
Fraudebestrijding en toezicht
Vanuit het Uitvoeringsprogramma "Groen en Duurzaam Doen!" werkte de gemeente aan het voorkomen van onrechtmatig gebruik van voorzieningen en de aanpak van fraude. Dit door het doen van onderzoek naar rechtmatigheid op basis van signalen van derden. Hierbij werkte de gemeente samen met de gemeenten in de regio Zuidoost Utrecht (ZOU).
Werkgroep indicatoren Sociaal Domein
Vanuit de gemeenteraad ging een werkgroep Indicatoren Sociaal Domein van start om tot verdere verdieping te komen naar aanleiding van een advies van de Rekenkamercommissie. De werkgroep Indicatoren Sociaal Domein kwam tot een advies, dat verwerkt is in de Begroting 2025 bij het onderdeel "Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen".