Financiering

Beleidsvoornemens treasurybeheer
Het treasurystatuut bevat de lokale spelregels waar het college van burgemeester en wethouders rekening mee moeten houden bij het aantrekken of uitzetten van geldleningen en het verstrekken van garanties.

Het beleid van de gemeente is gericht op het zoveel mogelijk afdekken van de financieringsbehoefte met kortlopend geld. Dit doet de gemeente zolang de rente op kortlopend geld lager is dan de rente op langlopend geld.

Risicobeheer
Het doel van (financieel) risicobeheer is het beheersen van het renterisico, kredietrisico, liquiditeitsrisico en koersrisico. Voor de gemeente speelt vooral het renterisico en het kredietrisico een rol. De overige risico's spelen in mindere mate een rol, omdat de gemeente slechts een beperkte beleggingsportefeuille (=koersrisico) heeft en relatief gemakkelijke toegang tot de geld- en kapitaalmarkt heeft (liquiditeitsrisico).

Renterisico
Voor de beheersing van het renterisico zijn in de wet Fido twee normen opgenomen, de kasgeldlimiet en de renterisiconorm.

Kasgeldlimiet
Leningen met een looptijd korter dan één jaar vallen onder de kortlopende schuld.
De kasgeldlimiet stelt dat de gemiddelde omvang van de kortlopende schuld per kwartaal maximaal 8,5% van het totaal van de lasten in de begroting mag bedragen.
De kasgeldlimiet mag je als gemeente overschrijden, maar niet langer dan twee aaneengesloten kwartalen. Daarna moet tenminste een deel van de kortlopende leningen worden omgezet in langlopende leningen om binnen de grenzen van de kasgeldlimiet te blijven.
In 2024 heeft de gemeente in geen enkel kwartaal de kasgeldlimiet overschreden. In 2024 voldeed de gemeente daarmee volledig aan de eisen die op basis van wet- en regelgeving worden gesteld. In 2024 was het niet noodzakelijk om een langlopende lening aan te trekken. Sterker nog in ieder kwartaal was sprake van zodanige banktegoeden dat schatkistbankieren evenals in 2022 en 2023 noodzakelijk was.

In onderstaande tabel ziet u de ontwikkeling van de kasgeldlimiet 2024. De gemeente mocht in 2024 gemiddeld in een kwartaal maximaal € 14,6 miljoen aan kortlopende leningen (= leningen korter dan 1 jaar) hebben.

Renterisiconorm
De jaarlijkse aflossing en renteherziening op de langlopende schulden mag niet meer bedragen dan 20% van het totaal van de lasten in de begroting. Het doel van deze normering is het aanbrengen van voldoende spreiding in de leningenportefeuille. Dit om te voorkomen dat in enig jaar in verhouding veel leningen afgelost en geherfinancierd moeten worden. Wanneer herfinanciering in dat geval tegen een hoger rentepercentage moet geschieden, leidt dit tot hogere rentelasten voor de gemeentelijke begroting en daarmee is sprake van een financieel risico. De renterisiconorm is dus ingesteld om dit risico te beperken.

In onderstaande tabel geeft de gemeente inzicht in de ontstane afwijking ten opzichte van de begroting 2024. Hierbij wordt wel opgemerkt dat de peildatum voor de renterisiconorm op 1 januari van ieder jaar ligt.

De gemeente heeft de risiconorm in 2024 niet overschreden. Ten opzichte van de begroting 2024 is de werkelijke ruimte van de renterisiconorm hoger uitgevallen dan op basis van de begroting werd verwacht. Dit wordt veroorzaakt door een afwijking van € 9 miljoen in het volume van de jaarrekening ten opzichte van het begrotingsvolume. Op grond van de renterisiconorm van afgerond € 31 miljoen en de verplichte aflossingen, resteert de komende jaren nog een ruime marge voordat de norm wordt overschreden.

Kredietrisico
De gemeente loopt financieel risico omdat er leningen zijn verstrekt aan derden en omdat de gemeente garant staat voor aan derden verstrekte geldleningen. Voor de beheersing van het kredietrisico is inzicht in de leningen en de garantstellingen nodig. Het treasurystatuut bepaalt dat uitsluitend leningen worden verstrekt of garantie worden afgegeven in het kader van de uitoefening van de publieke taak.

1. Uitgezette gelden
De uitzettingen heeft de gemeente verstrekt aan SVN, de Lange Dreef CV en enkele kleinere leningen aan derden.

In onderstaande tabel ziet u een overzicht van de omvang van de door de gemeente uitgeleende gelden.

De omvang van de uitgezette geldleningen is ten zicht van de begroting licht gestegen vanwege aanvullende leningen aan SVN en de Lange Dreef CV. Omdat de gemeente de leningen heeft verstrekt aan financieel gezonde partijen, schat de gemeente het kredietrisico op deze leningen zeer laag in.

2. Garantstellingen
De gemeente staat garant voor circa € 225 miljoen aan leningen die derden bij de bank hebben aangetrokken. Voor circa € 11 miljoen gaat het om leningen waarbij de gemeente als eerste borgsteller fungeert. Hieronder vallen onder andere leningen van de stichting Hoenderdaal Sportaccommodaties (€ 2,4 miljoen) en Rhenam wonen (€ 6,9 miljoen) Voor het overige is sprake van een 8-tal kleinere leningen voor een totaalbedrag van € 1,4 miljoen.

Daarnaast fungeert de gemeente voor een bedrag van circa € 214 miljoen aan leningen als tweede borgsteller na het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Dit gaat hoofdzakelijk om verstrekte leningen door de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) (voor € 148 miljoen) en de Nederlandse Waterschapsbank (NWB) (voor € 33,8 miljoen) . Daarom is voor deze categorie slechts sprake van een beperkt kredietrisico.

Tot slot staat de gemeente garant voor een bedrag van circa € 0,2 miljoen aan particuliere leningen.

Koersrisico
In onderstaande tabel ziet u de aandelen en andere waardepapieren waarin de gemeente heeft belegd en geven wij inzicht in de totale waarde van de beleggingsportefeuille tegen nominale waarde.

De gemeente heeft uitsluitend beleggingen gedaan in financieel zeer solvabele partijen en daarom wordt het koersrisico van deze beleggingen zeer laag ingeschat.

Voor de uitvoering van de gemeentelijke taken is financiering nodig. Voor investeringen in materiële vaste activa (zoals bijvoorbeeld wegen en vastgoed) trekt de gemeente leningen aan omdat deze activa een lange levensduur hebben. De financieringsbehoefte die daaruit voortvloeit, dekt de gemeente meerjarig af. Het aantrekken van nieuwe financiering betekent overigens niet dat de schuldomvang ook met deze bedragen stijgt. De gemeente lost namelijk ook leningen af (die gedeeltelijk moeten worden geherfinancierd) en daarnaast ontvangt de gemeente aflossingen op uitgezette geldleningen.  

Schuldpositie

In onderstaande tabel staat de schuldpositie, zoals deze voortvloeit uit de Begroting 2024. Onderscheid wordt gemaakt in bruto- en netto schuld:
• Netto schuld: Bruto schuld – geldelijke bezittingen
• Bruto schuld: Langlopende leningen + Kortlopende schulden + crediteurenvorderingen +   overlopende passiva
• Geldelijke bezittingen: totaal van leningen aan deelnemingen + leningen aan verbonden partijen +         leningen aan derden + langlopende uitzettingen + kortlopende uitzettingen + debiteurenvorderingen + liquide middelen + overlopende activa.

In 2024 is de bruto schuld iets toegenomen en de netto schuld verder afgenomen. De bruto schuld is ten opzichte van de begroting 2024 met € 6,4 miljoen toegenomen. De netto schuld is ten opzichte van de begroting met € 12,8 miljoen gedaald. De oorzaak voor de stijging van de bruto schuld komt onder andere door vooruit ontvangen bedragen die ten laste komen van volgende begrotingsjaren. De oorzaak van de daling van de netto schuld komt door het voordelige jaarrekeningresultaat over het jaar 2024.

Rentemethodiek en renteresultaat

Voor de toerekening van de betaalde rente maakt de gemeente gebruik van de rente-omslag-methode. Door toepassing van de rente-omslag-methode wordt de rente aan de hand van de stand van de investeringen toegerekend aan de producten in de programmabegroting.

In 2024 hield de gemeente nog rekening met de noodzaak van het aantrekken van een langlopende geldlening. In 2024 was het echter niet nodig om een langlopende geldlening aan te trekken en daardoor is er sprake van € 552.000 aan lagere rentelasten. Vanwege overtollige liquiditeiten en het daarbij behorende schatkistbankieren, ontving de gemeente € 666.000 aan extra rentebaten. Dit alles heeft ertoe geleid dat er € 950.000 minder rente toegerekend kon worden aan de taakvelden en grondexploitaties maar dat per saldo sprake is van een positief renteresultaat van € 267.000.

Het EMU-saldo van de inkomsten en uitgaven van de overheid. In het verdrag van Maastricht is afgesproken dat het EMU-tekort van een land maximaal 3% BBP mag zijn. In onderstaande tabel is het aandeel van de gemeente in het EMU saldo berekend.