Inleiding
Verbonden partijen kunnen zowel voor de realisatie van het beleid van de deelnemende partijen als voor de financiële gevolgen daarvan van majeure betekenis zijn. Het is daarom van belang dat de gemeente zich bewust op de hoogte stelt van de governance aspecten en de instrumenten voor bestuur en toezicht optimaal benut. In het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) worden verbonden partijen gedefinieerd als privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisaties waarin de gemeente een bestuurlijk en financieel belang heeft. Een bestuurlijk belang houdt in dat de gemeente zeggenschap heeft door vertegenwoordiging of stemrecht. Een financieel belang betekent dat de gemeente financiële middelen ter beschikking stelt, die ze niet kan verhalen in geval van faillissement van de verbonden partij. Er is ook sprake van een financieel belang als een verbonden partij haar verplichtingen niet nakomt en de gemeente daarvoor aansprakelijk kan worden gesteld.
De commissie BBV schrijft de inrichting van de Paragraaf Verbonden Partijen voor en hanteert daarbij de volgende indeling: Gemeenschappelijke regelingen, Vennootschappen en coöperaties, Stichtingen en verenigingen en Overige verbonden partijen.
*)Financiële gegevens verbonden partijen onder voorbehoud in afwachting van definitieve jaarstukken 2024 (zowel beleidsmatig als in de tabel staan cijfers die nog niet definitief zijn).
Beleidsuitgangspunten voor samenwerking
Wij als college en u als raad onderschrijven het belang van samenwerking. Het past dan ook in deze tijd om over de rol van de overheid na te denken en een nieuwe balans te vinden tussen de overheid en samenleving. Belangrijke vragen hierbij zijn: Hoe houden de gemeenten bij alle ontwikkelingen die er op de gemeente afkomen voldoende bestuurskracht? Wat kunnen we zelf en wat moet door of samen met anderen worden gedaan? De overheid kan niet alles oplossen en moet dat ook niet (meer) willen. De samenleving heeft zelf het vermogen om voor bepaalde zaken te zorgen. We hebben dan ook een nadrukkelijke focus op de eigen verantwoordelijkheid van de inwoners.
Actualisatie nota verbonden partijen
In 2024 heeft de gemeente de nieuwe nota verbonden partijen vastgesteld. Deze nota bepaalt hoe de gemeente samenwerkt met organisaties waarin zij zowel een bestuurlijk als financieel belang heeft.De actualisatie was nodig omdat de vorige nota uit 2015 dateerde en sindsdien ontwikkelingen hebben plaatsgevonden, zoals een rekenkameronderzoek in 2019 en de wijziging van de Wet Gemeenschappelijke Regelingen (Wgr) in 2022. Daarnaast heeft de gemeenteraad aangegeven meer inzicht te willen in de verbonden partijen. Met de vastgestelde nota zorgen we voor betere sturing en meer transparantie in onze samenwerkingsverbanden. Dit helpt ons om als gemeente effectief samen te werken en onze ambities efficiënter te realiseren.
Ten opzichte van de nota uit 2015 zijn er drie belangrijke wijzigingen:
Duidelijkere taakverdeling : de rollen van de rapporteur van de raad en de ambtelijke accounthouder zijn verder uitgewerkt. Dit zorgt voor een betere samenwerking tussen raad, college en organisatie en versterkt de sturing en controle op verbonden partijen.
Versterking van de kaderstellende rol van de raad: in de nota is vastgelegd hoe de raad binnen de planning- en controlcyclus van zowel de gemeente als de verbonden partijen meer grip krijgt. Ook is bepaald welke informatie over verbonden partijen opgenomen moet worden in de begroting en jaarrekening.
Gerichte sturing en controle: de mate van sturing en controle wordt voortaan afgestemd op drie factoren: (1) beleidsintensiteit, (2) kostenomvang en (3) risico’s. Voor verbonden partijen met ‘intensieve’ aandacht worden aanvullende afspraken gemaakt. Dit wordt jaarlijks geëvalueerd bij de gemeentelijke begroting.